Antalya’da Andızlı Mezarlığı çevresinde gerçekleştirilen yol çalışması krize neden olmuştu. Orhan Deniz Kaplan, yıkılan bir taş duvarın tarihi bir su köprüsünün kalıntısı olduğunu belirterek Kültür ve Turizm Bakanlığı’na başvurdu. Yapılan incelemelerde söz konusu duvarın “kültür varlığı” olarak tesciline gerek olmadığına karar verilmişti. Bu kez alınan karar kafa karışıklığına neden oldu. Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, koruma alanında tespit edilen su yolu kalıntılarının, “Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı” olarak tescillenmesine karar verdi.
12 METRE GENİŞLİĞİNDE
Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin Yüksekalan Mahallesi’nde bulunan Andızlı Mezarlığı’nın doğusunda yürüttüğü 12 metre genişliğindeki yeni yol çalışması tepki çekmişti. İnşaat Yüksek Mühendisi Galip Büyükyıldırım ile Yüksek Mimar Şeyda Güvenç Duran, çalışmanın yalnızca mezarlık sınırlarını değil, aynı zamanda tarihi bir su yapısını da tahrip ettiğini savunmuştu.
BAKANLIĞA BAŞVURU YAPTI
Andızlı Mezarlığı çevresinde yapılan yol çalışması, kültürel miras tartışmasını da beraberinde getirdi. Kültürel miras gönüllüsü Orhan Deniz Kaplan, yıkılan bir taş duvarın tarihi bir su köprüsünün kalıntısı olduğunu belirterek Kültür ve Turizm Bakanlığı’na başvurdu. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, konuyu Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na iletti. Kurul tarafından yapılan arşiv ve yer incelemesinde, mezarlığın koruma alanının 2016 yılında belirlendiği, 2021 yılında ise imar planı değişikliğiyle bölgeye yol ve park alanı kararı getirildiği aktarıldı.
SU YOLU İDDİALARI ASILSIZ DENİLDİ
Ancak uzmanlarca yapılan yerinde incelemede, yıkılan sınır duvarının mezarlığın koruma alanı dışında kaldığı, yapılan yol çalışmalarının ise önceden onaylı plan değişikliği kapsamında yürütüldüğü, fakat bazı uygulamaların kurul izni alınmadan yapıldığının tespit edildiği bildirildi. Duvarın kültür varlığı olarak tescillenmesi için somut bir kanıtın bulunmadığı, duvar kesitinin temelsiz olduğu ve kanal izlerinin yeterli bilgi sunmadığı da ifade edildi.
TESCİL SÜRECİ YENİDEN BAŞLADI
Bu kez alınan karar kafa karışıklığına neden oldu. Yüksekalan Mahallesi’nde bulunan ve Kurulun 2016 yılında aldığı kararla tescil edilerek koruma altına alınan Andızlı Mezarlığı’nın koruma alanı içerisinde, Antalya Büyükşehir Belediyesi mülkiyetindeki 370 ada 231 parselde su yolu kalıntıları bulundu. Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 12 Haziran 2025 tarihli kararıyla söz konusu kalıntıların kültür varlığı kapsamında olduğunu belirleyerek tescil sürecini başlattı.
BU KEZ TESCİLLENDİ
Antalya Körfez Gazetesi muhabiri Ertuğrul Gün'ün haberine göre; Kurul tarafından yapılan incelemelerde Devlet Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Antalya Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı ile Antalya Su ve Atıksu İdaresi Genel Müdürlüğü’nden görüş alındı. Kurumların olumsuz görüş bildirmemesi üzerine dosya yeniden gündeme alındı. Hazırlanan uzman raporu ve ek belgeler kurul toplantısında değerlendirilerek su yolu kalıntılarının kültür varlığı statüsüne alınması kararlaştırıldı.
YENİDEN DÜZENLENDİ
Alınan karar doğrultusunda kalıntılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 5 Kasım 1999 tarihli 660 sayılı ilke kararı uyarınca II. Grup korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescillendi. Böylece 2016’da belirlenen Andızlı Mezarlığı koruma alanı sınırı da güncellenerek, su yolu kalıntılarını kapsayacak şekilde yeniden düzenlendi.
İNŞAATA İZİN YOK
Kurul ayrıca, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 8. maddesi uyarınca, koruma alanında izinsiz herhangi bir inşai ya da fiziki uygulamanın yapılamayacağını vurguladı. Kararda, ilgili Kadastro Müdürlüğü tarafından parsellerin Kurul Müdürlüğü’ne bildirilmesi ve taşınmazların tapu kayıtlarına gerekli şerhlerin işlenmesi gerektiği ifade edildi.
