Antalya’da yapılan bir akademik çalışma, kentte ışık kirliliğinin 2012’den bu yana kesintisiz arttığını ortaya koydu. Uydu görüntüleri ve yer tabanlı ölçümlerle hazırlanan tez, özellikle kentsel alanlar ve seraların yoğun olduğu bölgelerde gece parlaklığının dikkat çekici şekilde yükseldiğini gösterdi. Antalya’daki ışık kirliliğinin 11 yıllık değişimini inceleyen tezde, NASA’nın gelişmiş uydu verileriyle TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nden alınan gece parlaklığı (SQM) ölçümleri birleştirildi. Sonuçlara göre, 2023 yılı itibarıyla Antalya’nın 12 ilçesinde yapay ışık kaynaklarından kaynaklanan toplam enerji kaybı yaklaşık 860 GWh olarak hesaplandı. Bu kayıp, Türkiye'nin yıllık toplam enerji tüketiminin yaklaşık %0,26’sına denk geliyor.
GECE AYDINLATMASI GECELERİ UZATIYOR
Çalışmada hiçbir ilçede gece parlaklığında azalma gözlemlenmezken, sıcak noktalar olarak adlandırılan bölgelerdeki artış özellikle kentleşme ve seracılık faaliyetleri ile ilişkilendirildi. 2020 yılına ait verilerde, Mart ayından sonra ışık emisyonlarında istikrarlı bir artış saptandı. Ortalama gece aydınlatma süresi ise 9,75 saat olarak ölçüldü.
IŞIK KİRLİLİĞİ ENERJİYİ TÜKETİYOR, GÖKYÜZÜNÜ KARARTIYOR
Tez aynı zamanda Antalya’nın ışık kirliliği haritasını oluşturarak enerji kaybı ve çevresel etkiler üzerine önemli veriler sundu. Yapay aydınlatmadan kaynaklanan enerji kaybı yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda gökyüzü gözlemi, ekosistemler ve doğal döngüler açısından da ciddi sonuçlar doğuruyor.
POLİTİKA ÖNERİLERİNE ZEMİN OLUŞTURABİLİR
Araştırma, uydu verilerini yer tabanlı ölçümlerle birleştiren çok katmanlı yaklaşımıyla Türkiye’de bir ilk olma özelliği taşıyor. Çalışma, sadece bilimsel değil, aynı zamanda enerji verimliliği politikaları, çevresel koruma önlemleri ve kentsel aydınlatma yönetmeliği açısından da yol gösterici nitelikte.
IŞIK KİRLİLİĞİ NEDENİYLE ASTRONOMİK GÖZLEM YAPMAK ZORLAŞIYOR
Astronomi alanında önemli çalışmalara imza atan Antalya Bakırlıtepe'deki TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nde (TUG) bulunan teleskopların olumsuz etkilendiği etraftaki mermer ve taş ocaklarından yayılan ışık kirliliğinin sona erdirilmesi talep edilmişti.
Kaynak: Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü'nde Farhan Rafique SHAH'ın yüksek lisans tezi
