Turizmin başkenti Antalya’nın tren hasreti 100 yıl öncesine dayanıyor. Antalya’da kent tarihini çok yakından takip eden ve eserleri ile kentin tarihine ışık tutan Hüseyin Çimrin, Osmanlı döneminde konuşulan, Cumhuriyet döneminde temeli atılan ve Korkuteli’ne kadar keşif çalışmaları yapılan demiryolu projesinin nasıl sona erdiğin ve bu 100 yılık hasretin altından yatan sebepleri “Kuruluşundan günümüze Antalya Kent Sözlüğü” adlı kitabında anlattı.
ANTALYA’NIN 100 YILLIK HASRETİ
Antalya’nın uzun yıllardır beklediği demiryolu projesinin temeli 1892 yılına dayanıyor. Hüseyin Çimrin’in anlatımlarına göre; 8 Eylül 1892 tarihinde Antalya’dan Sivas’a kadar yapılması planlanan bir demiryolu tren projesi için Amerikalı Corci Earl Cerh’in vekili baron De Sfelter’in bir dilekçe verdiği arşivlerde keşfedildi. Fakat proje o yıllarda gerçekleşmedi ve 1913 yılında proje için tekrardan bir girişimde bulunuldu. 17 Ağustos 1913 tarihli belgede Antalya'ya demiryolu hattı ile bir ticaret limanı inşası hakkında Umuru İktisadiye ve Sanayie Anonim Şirketi ile yazışmalar yapıldığı görüldü ama bu teşebbüste sonuçsuz kaldı.
İŞGAL YILLARI
Antalya’nın işgal yıllarında ise İtalyanlar, kente bir tren yapılması için çalışmalar başlattı. 24 Mayıs 1919 tarihinde İtalyanlar, Finike ile Antalya-Burdur arasında şimendifer hattı inşaatına, hükümetten izin almadan başladı. 5 Temmuz 1921 yılında işgalin sona ermesiyle Antalya’nın demiryolu projesi tekrardan iptal edildi. Cumhuriyet Dönemi’nde ise Antalya’ya demiryolu yapılması en önemli konularda biri oldu. Projeyi bizzat Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk duyurdu.
ATATÜRK ANTALYA'YA TREN SÖZÜ VERDİ
Cumhuriyet Dönemi’nde Antalya demiryolu hattı için yazışmalar başladı. 27 Haziran 1928 tarihinde hükümet ile Bruder Redlih Şirketi arasında maliyet konusunda yazışmalar yapıldı. 29 Haziran 1927'de Afyon-Antalya arasında inşası düşünülen demiryolundan, Burdur-Baladız-Dinar-Sandıklı kısmının yapımına talip olan şirketle görüşme yapılması için Nafia Vekâlet’ine (dönemin Ulaştırma Bakanlığı) yetki verildi. 12 Mart 1930 yılında ise Atatürk Antalya’dan ayrılırken, “Buraya tekrar geleceğim ve sizlere tren getireceğim” diyerek kentten ayrılmıştı.
HAT KORKUTELİ’NE KADAR GELDİ
Bunun üzerine Büyük Millet Meclisi çalışmalara başlayarak Afyon-Antalya demiryolunun inşaatı için bir kanun çıkarılır. 5 Ocak 1933 günü Hükümet Meydanı'nda toplanan binlerce Antalyalı, Afyon-Antalya demiryolu hattının yapılmasına dair Meclis Kararını büyük bir coşku ile kutlar. Hatta 11 Şubat 1935 günü Afyon-Antalya hattı demiryolu inşaatında çalıştırılmaları için Antalya'ya Avusturya uyruklu Mühendis Bezic, Schithelm ve Davit'in kadroları gönderilir. Antalya'nın, şimendifere [trene] kavuşacağı müjdesi 10 Temmuz 1935 günü tekrar verilir. Afyon-Baladız Hattında Antalyalıların da katıldığı büyük bir tören düzenlenir hatta görkemli bir törenle temeli bile atılır. Yapımına başlanan Afyon-Antalya demiryolu Burdur'a kadar inşa edildikten sonra, Burdur-Korkuteli hattının yapılması için de etütlere başlanmıştır. Hatta demiryolu keşif çalışmalarının Korkuteli'ne kadar gelmiş olmasını halk büyük bir sevinçle karşılamıştır.
ANTALYA’NIN TREN PROJESİ NEDEN İPTAL OLDU?
Böylesine güzel başlayan bir hayal maalesef Atatürk’ün ölümü ile sona ermiştir. O zamanki dönemin Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak, bu demiryolu projesine karşı çıkmıştır. Fevzi Çakmak, Antalya-Burdur arası demiryolu yapıldığı takdirde, zaten Antalya'yı işgal etmek için fırsat kollayan İtalyanların işini kolaylaştırmış olunacağını savunarak bu projenin iptal edilmesini sağladı. Hatta Fevzi Çakmak yalnız demiryolu yapımında değil, Antalya'nın sahil yollarının yapımına da karşı idi. Bu yüzden Antalya'ya treni getirecek demiryolu gelemedi.
GÜNÜMÜZDE İSE TEMELİ DAHİ ATILMADI
Antalya’nın tren hasreti 100 yıldan fazladır sürüyor. Osmanlı döneminde başlayan ve Cumhuriyet döneminde temeli atılan Antalya demiryolu projesi bugün bile hayata geçemedi. Antalya’nın engebeli yapısından ötürü tren yapımının maliyetli olması projenin önündeki en büyük engel. Çeşitli zamanlarda hükümetler “Antalya’ya hızlı tren getireceğiz” gibi vaatler verse de bu proje şu ana kadar gerçekleşmedi hatta temeli bile atılamadı. Fakat şehirlerarası bir tren projesi Antalyalıların her zaman yüreğinde bir hasret olarak kaldı ve kalmaya devam ediyor.
