Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Mayıs ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi. Tarım-GFE’nin Mayıs ayında aylık yüzde 2,15 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu rakam, endeksin ölçülmeye başlandığı 2015 yılından itibaren Mayıs ayları ortalamasının 1,33 oldukça üstünde olan bir artış olarak ilan edildi. Böylece Mart ayındaki nispi hız kaybediş yerini yeniden hızlı bir artışa bıraktı. Bu yıllık rakam, son 10 yılın Mayıs ayları ortalamasına 32,81’e yakın ilan edildi. Ancak bir önceki ay rakamına göre 30,12’lik bir miktar yükselişi gösterdi. Mayıs ayında tarımsal girdi maliyetleri, aylıkta ve yıllıkta ortalama üstü artış gösterdi” değerlendirmesinde bulundu.
BÜYÜK BİR ARTIŞ VAR
TÜİK tarafından açıklanan Mayıs ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 1,74 ve yıllık yüzde 31,08 artış olduğuna dikkat çeken Çandır, “2024 yılı Mayıs ayına göre aylıkta oldukça yüksek, yıllıkta ise daha düşük veriler ilan edilmiştir” dedi. Çandır, mayıs ayında tohumda aylık yüzde 1,40, enerjide yüzde 0,83, gübrede yüzde 0,79, ilaçta yüzde 1,03, veteriner hizmetlerinde yüzde 0,24, yemde yüzde 2.78, diğer kalemlerde ise yüzde 1,67 aylık değişim ilan edildiğini belirtti. Çandır, Mayıs ayında tohumda yıllık yüzde 33,15, enerjide yüzde 20,63, gübrede yüzde 33,18, ilaçta yüzde 17,82, veteriner hizmetlerinde yüzde 55,83, yemde yüzde 32,82 ve diğer kalemlerde ise yüzde 43,20 artış ilan edildiğini kaydetti. Tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 4,59, yıllık yüzde 36,12’lik artış olduğunu belirten Çandır, “İlan edilen bu verilerde aylıkta yem kalemindeki yüksek artış ile veteriner hizmetlerindeki düşük artış dikkat çekici olmuştur. Yıllıkta ise veteriner hizmetlerindeki yüksek artış hala ilk sırada gelmektedir. İlaç ve enerjideki düşük artışlar geçen aydan beri devam etmektedir” değerlendirmesinde bulundu.
ÜRETİCİYE KÖTÜ HABER
Mayıs ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 0,23 ilan edildiğini belirten Çandır, “10 yıllık Mayıs ortalamasının (-0,72) çok üzerinde kalan bu rakam, üretici için yeterli olmaktan hala çok uzak. Yıllıkta ise yüzde 28,96 ile 10 yıllık ortalamanın 25,69 üzerinde ilan edildi. Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim genel olarak üretici aleyhine seyretti. Ancak Mayıs, Haziran ve Kasım aylarında bu aleyhte eğilim, Mart ayında yerini üretici lehine çevirmişken Mayıs ayında ciddi düzeyde üretici için yeniden aleyhte bir seyir ilan edildi” ifadelerini kullandı.
ÜRETİCİ İÇİN BİR DEZAVANTAJ
Yıllık girdi maliyetleri artışının nispi olarak üretici fiyatları artışından yüksek seyrettiğine dikkat çeken Başkan Ali Çandır, “Üretici, Mayıs ayında aylıkta ve yıllıkta girdi maliyetleri açısından dezavantajlı bir duruma gelmiştir. Esasen hem aylıkta hem de yıllıkta üretici fiyatlarının nispi olarak tarımsal girdi fiyatlarından ciddi bir yükseklikte seyretmesi sürdürülebilirlik bakımından büyük bir önem taşıyor. Çünkü üreticinin tek maliyet grubu, girdi kalemleri değil en az onun kadar da diğer maliyetleri söz konusu” dedi.
