Antalya Turizm kenti olmadan önce bir işçi kenti durumundaydı. Binlerce işçiye ev sahipliği yapan kentte, bir bölgeye de Fabrikalar Mahallesi ismi verilmişti. Aradan geçen yılların ardından fabrikaların kapılarına tek tek kilit vurulurken, kentte işçi kenti kimliğinden sıyrılıp turizm kenti imajıyla anılmaya başlandı. İşte, Antalya'da binlerce işçinin evine ekmek götürdüğü ve bir bölgeye ismini veren fabrikalarla ilgili o hikaye...
ANTALYA BİR ZAMANLAR İŞÇİ KENTİYDİ
Antalya'da bugün Kepez ilçe sınırları içerisinde yer alan Fabrikalar Mahallesi geçmişte onlarca fabrikaya ev sahipliği yapıyordu. Bugünkü Özdilek AVM'nin bulunduğu noktadan başlayan fabrikalar, Antalya Şehirlerarası Otobüs Terminali'nin sırtına kadar uzanıyordu. Söz konusu alan içerisinde yer alan fabrikalar sadece Antalya sınırları içindeki işçilerin ekonomisine değil tüm ülke ekonomisine olumlu katkı koyuyordu. 90’lı ve 2000’li yıllara kadar sadece Antalya için değil bütün Türkiye için büyük öneme sahip olan mahalle ismini bünyesinde bulundurduğu fabrikalardan aldı. Onlarca yıl birçok fabrika ve işçiye ev sahipliği yapan mahalle bugün sadece anıların yaşatıldığı bir bölge halinde. Geçmiş yıllarda işçi cenneti olan Antalya, turizmin yaygınlaşmasıyla artık işçi kenti özelliğini kaybetmiş durumda.
ANTALYA’NIN İLK FABRİKASI
Antalya’nın ilk fabrikası 1950 yılında yoktan var edilerek kuruldu. İkinci Dünya savaşı sonrası yoksulluk içinde olan Türk halkı zorlu bir dönemdeydi. Bu dönemde Antalya‘da bir araya gelen 700 kişi, 6 milyon lira toplamayı başardı. Bu para ve birkaç iş adamı sayesinde fabrikaların kurulması için gerekli olan sermaye toplanabildi. 5 Ocak 1956 yılında, Celal Bayar ve Adnan Menderes Antalya'ya gelip, Antalya Dokuma Fabrikası’nın temellerini attı. Böylece, Antalya'nın ilk fabrikası olan, Dokuma Fabrikası tarihteki yerini aldı. Fabrika faaliyette olduğu yıllarda Türk Silahlı kuvvetleri ile NATO güçlerine üniformalar üretti. Ülke ekonomisine ciddi katkı sağlayan bu fabrika o dönemin en ileri teknolojisi ile donatılmıştı.
İŞÇİSİNE ÖNEM VEREN BİR YERDİ
Daha inşaatı sırasında iş ve işçi güvenliği açısından birçok detayın düşünüldüğü fabrikanın yerleşkesinde kreş, yemekhane, süs havuzu, idari merkez, depo, trafo merkezi ve üretim alanlarının yanı sıra geniş bir yeşil alanlar da yer alıyordu. Bunların haricinde bünyesinde sinema ve kütüphaneye de ev sahipliği yapıyordu. İşçiler burada sadece çalışmıyor, aynı zamanda yemeklerini yedikten sonra spor dahi yapabiliyordu. Bazen işçiler mesaisi bittiği halde fabrikayı terk etmiyor, kütüphaneye gidenler oluyordu. Fabrika 13 Ocak 2003 tarihinde zarar ettiği gerekçesi ile kapatıldı.
ANTALYA PİL FABRİKASI
Antalya’nın kurulan ilk fabrikalarından biri olan ve bugünkü Fabrikalar Mahallesi sınırları içerisinde yer alan Antalya Pil Fabrikası’nın temeli 1972 yıllında atıldı. 1975 yılından faaliyete geçen fabrika o dönem için çok önemli bir görevi vardı. Kıbrıs Barış Harekâtı sonucu Amerika tarafından ambargo uygulanan Türkiye’nin pil ve batarya konusunda ciddi ihtiyaçları vardı. Bu fabrika sayesinde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yıllarca pil ve batarya ihtiyacı karşılandı. O dönem için 65 milyon liraya kurulan fabrika içinde üretim ve ofis alanlarının yanı sıra sosyal donatı alanları, otopark ve yeşil alanlar da vardı. Toplam 300 dönüm arazi üzerine kurulu fabrika, 23 yıl hizmet verdikten sonra bir diğer kardeşi olan Dokuma Fabrikası gibi zarar ettiği gerekçesiyle 1998 yılında kapatıldı.
ANTALYA YAĞ FABRİKASI
Antalya'da Fabrikalar Mahallesi sınırlarında bulunan ve yok olan bir diğer fabrikaysa Antalya Yağ Fabrikası. 1967 yılında üretime başlayan fabrika 26 yıl aralıksız olarak üretim gerçekleştirdi. Diğer fabrikalar gibi işçilerine önem veren ve sosyal tesislere sahip olan fabrika Antalya’da uzun yıllar boyunca yağ üretimi yaptı. Turizm kenti olmanda önce Antalya’nın en önemli fabrikalarından biri olan Antalya Yağ Fabrikası diğer fabrikalar gibi maddi yetersizlikler sonucu kapandı. Böylece Antalya’nın Fabrikalar Mahallesi’ndeki bir başka değeri de tarihin tozlu sayfalarına karışarak yok oldu.
