Kalkınma Odaklı Stratejik Araştırmalar Merkezi (KOSAM),Anadolu kulüpleri üzerinde yarattığı yapısal eşitsizlikleri ortaya koyan kapsamlı bir politika raporu yayımladı. Raporda, İstanbul ve Kocaeli merkezli kulüplerin ligin neredeyse yarısını oluşturduğu, Anadolu kulüplerinin ise hem fiziksel hem finansal olarak dezavantajlı konumda bulunduğu vurgulandı. Bazı kulüplerin sezonluk ulaşım ve konaklama giderlerinin 50 milyon TL’yi bulduğu ifade edilirken bu durum, özellikle mali kırılganlığı olan kulüpler için rekabet gücünü doğrudan etkileyen bir unsur haline geliyor.
ANADOLU KULÜPLERİ REKABET EDEMİYOR
İstanbul kulüplerinin ligde fazlaca yer alması nedeniyle Anadolu kulüpleri sezon sonuna kadar 10 bin kilometreyi bulan deplasman seyahatleri yapmak durumunda kalırken bu uçuşların aktarmalı olması da yalnızca fiziksel yıpranmaya değil, aynı zamanda ciddi bir ekonomik yüke sebep oluyor.
18 TAKIMLI LİGDE 8 TAKIM İSTANBUL VE KOCAELİ’DEN
KOSAM’ın verilerine göre, İstanbul ve Kocaeli illeri Türkiye nüfusunun yalnızca %20,8’ini oluşturmasına rağmen, 2025–2026 Süper Lig sezonunda 8 takımla temsil ediliyor. Bu, 18 takımlı ligde %44,4’lük bir yoğunlaşmaya işaret ediyor. Temsil dengesizliğinin, sportif başarıdan çok medya erişimi, sponsorluk ve lojistik avantajlar gibi saha dışı unsurlarla ilgili olduğu belirtildi. Bu yapı, Anadolu şehirlerinde futbol ilgisinin zayıflamasına ve taraftar bağlılığının büyük şehirlere kaymasına yol açıyor.
SİSTEMATİK BİR EŞİTSİZLİK OLUŞUYOR
Raporda, Süper Lig yayın gelirlerinin sportif başarıya dayalı olarak tasarlandığı, ancak sistemin bazı kulüpler için konumsal avantajlar nedeniyle yapay bir üstünlük sağladığı vurgulandı. İstanbul merkezli bazı kulüplerin, sportif model ve taraftar desteği açısından güçlü olmasalar da, coğrafi konumları nedeniyle sponsorluklara ve futbolcu pazarına daha kolay erişim sağladıkları belirtildi. Bu yapı, yerel taraftar desteğiyle ayakta kalmaya çalışan kulüplerin aleyhine işliyor ve sistematik bir eşitsizlik yaratıyor.
TÜRK FUTBOLUNUN GELECEĞİ RİSK ALTINDA
KOSAM, coğrafi temsildeki dengesizlik, yayın gelirlerindeki adaletsizlik ve yüksek deplasman giderlerinin sadece bugünün değil, Türk futbolunun geleceği açısından da risk oluşturduğunu belirtti. Raporda, bu önerilerin hayata geçirilmesiyle kulüpler arası adaletin sağlanacağı, aynı zamanda ligin ekonomik sürdürülebilirliğinin de güvence altına alınacağı ifade edildi.
KOSAM’DAN 6 MADDELİK POLİTİKA ÖNERİSİ
KOSAM raporunda, Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) ve Kulüpler Birliği’ne yönelik 6 maddelik çözüm önerisi yer aldı:
1. Bölgesel Temsil Teşvik Sistemi Kurulmalı
-
Temsil oranı düşük illerden gelen kulüplere yönelik altyapı, eğitim ve kurumsal gelişim destekleri sağlanmalı.
2. Yayın Gelirlerine Temsil Denge Katsayısı Eklenmeli
-
Yayın gelirleri dağıtımında şehir temsili, taraftar katkısı ve sürdürülebilirlik kriterleri göz önünde bulundurulmalı.
3. Deplasman Ulaşım Destek Fonu Kurulmalı
-
Aktarmalı seyahat etmek zorunda kalan kulüpler için özel fon oluşturularak mali yük azaltılmalı.
4. Yerel Destek Temelli Bonus Modeli Uygulanmalı
-
Kulübün şehir içi desteği ve sosyal aidiyet düzeyi gibi unsurlar bonus sistemine dâhil edilmeli.
5. Medya Yayınlarında Bölgesel Denge Kriteri Getirilmeli
-
Sadece büyük şehir kulüplerine prime-time verilmemeli, temsil çeşitliliği sağlanmalı.
6. Havayolu ve Konaklama Anlaşmaları Yapılmalı
-
TFF, havayolu şirketleri ve otellerle iş birliği yaparak kulüplere özel ulaşım ve konaklama paketleri sunmalı.
