Birleşmiş Milletlerin 13 Ekim’i “Uluslararası Afet Risklerinin Azaltılması Günü” ilan etmesi ve bu yılın temasının Afetlere değil, dirençliliğe yatırım yap!” belirlenmesinin ardından Jeoloji Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Mustafa Karancı, açıklamalarda bulundu. Karancı bugüne kadar afetlerin dünyaya mali kaybının 2,3 trilyon dolar olduğunu dikkat çekip, afetlere önlem almak yerine enkaz kaldırmaya para harcandığını ifade etti.
“AFETLERİ ÖNLEMEK YERİNE ENKAZ KALDIRMAYA PARA HARCIYORUZ”
Afetleri önlemek için kamu bütçelerinden ayrılan paranın sadece yüzde 1 olmasına tepki gösteren Başkan Karancı, “Bence çok anlamlı çünkü dünya artık afetlerle değil, afetlerin bedeliyle yüzleşiyor. 2025 Afet Risklerini Azaltma Küresel Raporu’na göre afetlerin dolaylı ve ekosistem etkileriyle birlikte maliyeti 2,3 trilyon dolar ama buna rağmen kamu bütçelerinin yüzde1’inden azı afet risklerini azaltmaya ayrılıyor. Yani, afetleri önlemek yerine enkaz kaldırmaya, yeniden yapmaya para harcıyoruz” dedi.
“AFET YENİDEN İMAR FONU HÂLÂ ETKİN KULLANILMIYOR”
Türkiye’nin bir ‘Afet Ülkesi’ olduğunu ve buna rağmen afetleri önlemek için kullanılması gereken fonun felaketlerin ardından yaraları sarmak için kullanıldığını dikkat çeken Karancı, “Türkiye, jeolojik yapısı, yanlış yer seçimleri, dayanıksız yapı stoğu ve düşük farkındalık nedeniyle adeta bir ‘Afet Ülkesi’ haline geldi. Yıllardır afet kayıpları milli gelirin yüzde 3’ü düzeyindeydi, ancak 6 Şubat 2023 depremleri, ardından gelen kuraklık, yangın, sel ve tarımsal don olaylarıyla bu oran artık çok daha yukarıda. Sadece Kahramanmaraş depremlerinde 150 milyar doların üzerinde bir kayıp yaşandı. Ne yazık ki ülkemizde de afetleri önlemek için değil, afet sonrası yaraları sarmak için bütçe ayrılıyor. 6 Şubat depremlerinden sonra kurulan Afet Yeniden İmar Fonu hâlâ etkin kullanılmıyor. Oysa bu fon, bina yapmak ya da altyapı onarmak için değil; riskleri azaltmak, güvenli şehirler kurmak için kullanılmalıydı” diye konuştu.
ANTALYA DA RİSK ALTINDA
Turizm kenti Antalya’nın da dört bir yanının afet riski taşıdığına değinen Karancı, “Antalya, doğal güzellikleri kadar afet riskleriyle de dikkat çeken bir şehir. Orman yangınları, sel riski taşıyan dereleri, diri faylara yakın yerleşimleri, zayıf zemin üzerine yeterince mühendislik hizmeti almadan yapılmış eski yapılarıyla hassas bir bölge. Bu şehirde olası bir afetin sonuçlarını azaltmanın tek yolu, bilim temelli planlama ve jeolojik risklerin dikkate alınmasıdır” ifadelerini kullandı.
“ANTALYA’NIN BATI İLÇELERİ RİSK ALTINDA”
Antalya’nın sadece deprem değil heyelan, çökme, kaya düşmesi ve yeraltı suyu riski gibi pek çok doğal afete karşı hazırlıksız olduğunu vurgulayan Karancı, “Diri fay araştırmaları, heyelan, çökme, kaya düşmesi ve yeraltı suyu riski gibi jeolojik kökenli afetler için özel bütçe ayrılmalıdır. Afet Risk Azaltma Fonu hızla işler hale getirilmelidir. Antalya’da, özellikle batı ilçelerimiz başta olmak üzere tüm yerleşim alanlarında mikrobölgeleme ve risk haritaları tamamlanmalıdır. Kamu ve özel sektör yatırımları, ‘risk bilinciyle’ planlanmalıdır sözlerini kaydetti.
ÖNLEM ALIN ÇAĞRISI
Afetlere karşı gerekli önlemlerin alınması için çağrıda bulunan Karancı, “Atalarımızın dediği gibi: ‘Önceden yelken açan, fırtınadan korkmaz.’ Eğer korkuyorsak, bu fırtınanın büyüklüğünden değil; hazırlığımızın eksikliğinden, bilgisizliğimizden ve doğru yönlendirilemeyen bir gemiden kaynaklanıyordur. Artık yönümüzü bilime, planlamaya ve dayanıklılığa çevirmeliyiz” dedi.
