TÜKD Antalya Şubesi’nin 2023 yaz döneminde yürüttüğü 'Yerli Televizyon Dizilerinin Toplumsal Cinsiyet ve Şiddet İçeriğini İnceleme Çalışması' kapsamında ana akım TV kanallarında yayınlanan yüksek reytingli 11 dizi film 'Kadına yönelik şiddet' bakımından mercek altına alındı. 597 şiddet sahnesi tespit edilirken, bu sahnelerin en yüksek sıklıkla kadına yönelik sözel ve psikolojik şiddet olduğu belirlendi.
ELDE EDİLEN VERİLER TOPLUMSAL RİSK TAŞIYOR
29 Ekim 2023 tarihinde paylaşılan Proje Raporu’nda ortaya konan bu veriler, benzer görüş ve tespitleri paylaşan Antalya’nın 27 Sivil Toplum Kuruluşu (STK) tarafından toplumsal bir risk olarak değerlendirildi. 27 STK Başkanı, dizilerdeki kadına yönelik şiddete karşı AGC’nin ev sahipliğinde ortak bir basın toplantısı düzenledi.
KADINA YÖNELİK ŞİDDETİ KABUL ETMİYORUZ
Toplantının açılış konuşmasını yapan AGC Başkanı İdris Taş, şiddetin her türlüsüne karşı olduklarını ifade ederek,
“Dünyanın hangi kıtasında, hangi ülkede nerede olursa olsun, kadına yönelik şiddeti kınıyoruz kabul etmiyoruz. Bu gün sağ olsun TÜKD Antalya Şube Başkanı Prof. Dr. Fulya Sarvan hocam güzel bir projeye imza attı. Bizler de destek vererek anlamlı tepkimizi ortaya koyacağız. AGC olarak her zaman toplum odaklı çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Özellikle TV dizilerinde sırf reyting kaygısı ile kadına şiddeti hiçbir şekilde kabul etmiyoruz. Bunu önlemenin yolu STK’larla işbirliğidir. AGC olarak bu şiddeti önlemek için elimizden ne geliyorsa yapmaya hazırız” diye konuştu.
ŞİDDET SAHNELERİ TRAVMATİK ANILARI CANLANDIRABİLİR
Dizilerdeki yaşanılanların insanların hayatına yansıdığını hatırlatan Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği Antalya Şube Başkanı Prof. Dr. Fulya Sarvan; depresyon, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu gibi tabloların şiddet gören kadınlarda çok daha fazla görüldüğünü hatırlatarak,
“Geçmişinde şiddet yaşamış bir kadının dizilerde gördüğü şiddet sahnesi sebebiyle travmatik anılarında canlanma olabilir ve yeni ruhsal süreçleri tetikleyebilir. Psikolojik travmalar, sadece maruz kalma ile ortaya çıkmamakta, izleme, şahit olma gibi durumlarda da tetiklenebilmektedir. İzlenen şiddet görüntüleri bir çok kişide anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğunu tetikleyici olabilmektedir. Ayrıca dizilerde sıklıkla temsil edilen durumlardan güçlü kişilerin zengin, şiddete uğrayan, mağdur kişilerin ise daha çok yoksullardan, kadınlardan oluşması; izleyenlerde umutsuzluğa ve yaşamın değişmezliğine işaret ederek, depresif belirtilerin artışına sebep olabilir” dedi.
TEMSİL GÖRÜNTÜLER İLE AİLE DEĞERLERİ ZARAR GÖRÜYOR
Yetersiz, ezilen veya şeytan kadın temsillerinin, kadına yönelik ataerkil önyargıları pekiştirerek kadına şiddeti meşrulaştırdığını; normalleştirilen ihanet-sadakatsizlik-çatışma-psikolojik baskı gibi sağlıksız aile içi iletişim temsilleriyle aile değerlerinin zarar gördüğünü; şiddet sahnelerine maruz kalan çocukların şiddete karşı duyarsızlaşabileceklerini, şiddeti içselleştirebileceklerini, dünyayı olduğundan daha tehlikeli bir yer olarak algılayabileceklerini ve olumsuz davranış kalıplarını modelleyerek suça yönelebileceklerini ifade eden Sarvan,
“Biz Antalya’nın duyarlı sivil toplum örgütleri olarak bunu ciddi bir toplumsal bir risk olarak değerlendirerek Türk Dizi Endüstrisi Bileşenlerine bir çağrı yapmak istiyoruz” dedi.
ANA AKIM KONUYA ÖZEL BİR DUYARLILIK GELİŞTİRMELİ
Basın toplantısı sonunda Türk dizi endüstrisi bileşenlerine yönelik TÜKD Antalya Şube Başkanı Prof. Dr. Fulya Sarvan ile Antalya’da faaliyet gösteren 27 STK başkanının imzasını taşıyan bir çağrı yapıldı. Yapılan çağrıda;
“Türk Dizi Endüstrisi bileşenlerinden, reyting ve reklam gelirlerini arttırma saikiyle, toplumda azaltılması arzu edilen sağlıksız aile ve toplum ilişkilerini gerçek olaylara ayna tutuyoruz iddiası ile şiddet temposu sürekli yükseltilen gerilimli sahnelerle canlandıran ve farkındalık yaratalım derken bu olayları normalleştiren ve yaygınlaştıran dizi senaryolarından vazgeçilmesini; yüksek yeteneğini kanıtlamış yapımcılarını, yönetmenlerini, senaristlerini ve oyuncularını toplumsal sorumluluk bilinci ile olumlu rol modellerine, yapıcı iletişim kalıplarına, toplumda başarılı, meslek sahibi kadın temsillerine de yer veren dizi projelerine yönlendirmelerini talep ediyoruz.
Bu sektörü reklamlarıyla ayakta tutan iş dünyasından, dizilerin tanıtımını yapan reklamcılardan ve dizileri yayımlamakta olan ana akım televizyon kanallarından beklentimiz de, bu konuya özel bir duyarlılık geliştirmeleri; senaryo ve şiddet sahneleriyle reyting yükseltmeye çalışan dizilerin yapımcılarını toplumsal duyarlılığa davet etmeleridir.
Türk dizi endüstrisinin diğer bir önemli bileşeni olan dizi izleyicisi halkımıza çağrımız da, içeriğindeki gerilim ve şiddet öğeleriyle kendilerini bağımlı kılan dizilere karşı farkındalık geliştirmeleri, özellikle gençlerini ve çocuklarını olumsuz rol modellerinden ve şiddet sahnelerinden uzak tutmaya çalışmalarıdır. Unutmayalım bizler izlemekten vazgeçersek bu türden diziler daha az yapılacaktır” ifadeleri yer aldı.
İMZASI BULUNUN SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI
Basın toplantısında temsil edilen ve çağrıya imza atan STK’ların listesi şu şekilde:
Antalya Çağdaş Eğitim ve Kültür Vakfı (ANTÇEV); Antalya Gazeteciler Cemiyeti (AGC)
Antalya Genç İş İnsanları Derneği (AGİAD); Antalya Girişimci Kadınlar Derneği (AGİDER)
Antalya Halkla İlişkiler Derneği (AHİD); Antalya İş Kadınları Derneği (ANTİKAD)
Antalya Kent Konseyi Kadın Meclisi; Antalya Sanayici ve İş İnsanları Derneği (ANSİAD)
Antalya Tabip Odası (ATO); Antalya Yetim ve Muhtaç Çocuklara Yardım Vakfı (AYÇOV)
Akdeniz Aile Sağlığı ve Eğitimi Derneği (ASED); Akdeniz Reklamcılar Derneği (ARD)
Akdeniz Kadın Çalışmalarını Destekleme Derneği (AKÇAD)
Akdeniz Üniversitesi Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Araştırma ve Uygulama
Merkezi (KATCAM); Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Antalya Şubesi (ÇYDD)
Kadın Dayanışma ve Danışma Merkezi Derneği
Kadının Sosyal Hayatını Araştırma ve İnceleme Derneği Antalya Şubesi (KASAİD)
Önce Kadınlar ve Çocuklar Derneği
TOBB Antalya Kadın Girişimciler Kurulu; Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Derneği (TOCİN)
Türk Psikologlar Derneği Antalya Şubesi
Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği Antalya Şubesi (TÜKD)
Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği Konyaaltı Şubesi (TÜKD)
Türkiye Psikiatristler Derneği Antalya Şubesi (TPD)
Uluslararası Kadın Dayanışma Derneği (IWSA) ; Yardım Gönüllüleri Eğitim ve Proje Derneği
Zihinsel Yetersiz Çocukları Yetiştirme ve Koruma Vakfı Antalya Şubesi (ZİÇEV)
