Türkiye, 20 Temmuz 1974 tarihinde Kıbrıs’a askeri bir harekat başlattı. Gece boyunca süren çatışmaların ardından herkes harekâtın başarısızlıkla sonuçlanacağından endişe ederken Türk Askeri, büyük bir başarı gösterterek sabahın erken saatlerinde adayı Rum Cuntası’nın elinden almayı başardı. Ardından yıllar geçti ve Rauf Denktaş önderliğinden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kuruldu. Dönemin Başbakanı ve harekatın en önemli aktörlerinden olan Bülent Ecevit ise o gün yaşananları bir bir anlattı.
TÜRKİYE ASLINDA ÇOK GÜÇLÜ BİR ÜLKE
Rahmetli Başkan Bülent Ecevit eskiden televizyonda yayınlanan Nargile Kahvesi Programı’nın ilk bölümüne konuk oldu. Burada keyifli bir sohbet eşliğinde konuşan Ecevit, Türkiye’nin gücüne vurgu yaptı. Ecevit, “Türkiye aslında çok güçlü bir ülke. Türk milleti çok güçlü bir millet. Bunun size bir örneğini vereyim. Çanakkale Savaşı oldu, Osmanlı döneminin sonları artık Türk Milleti perişan halde dünyanın en güçlü devletleri biz 'Birkaç günde Çanakkale’yi aşar İstanbul’a varırız' diye Çanakkale’ye dayandılar ama o koşullar altında dünyanın en güçlü devletlerini Türk milleti dize getirdi. Arkasından Kurtuluş Savaşı. Yine dünyanın en güçlü devletleri, ‘Tükler bitti biz bu ülkeyi aramızda paylaşalım’ dediler. Türkiye’nin birçok yerini işgal ettiler, Nüfusumuz o dönem 13-14 milyon anca. Savaş yorgunu bir halk, sanayi diye bir şey yok, askerin teçhizatı yok ama o koşullar altında bile Türkiye yedi düveli dize getirdi ve bağımsızlığını kazandı” dedi.
KIBRIS BARIŞ HAREKATI’NI ERBAKAN MI YAPTI?
Kıbrıs Barış Harekatı için ne kendisinin ne de sadece Erbakan’ın karar aldığını ifade eden Ecevit, "O sıralarda Türkiye’de ciddi bir devlet yapısı vardı. Yurtdışına bir askerî harekât çok önemli bir olaydır. Devlette kimse tek başına karar veremez. 15 Temmuz 1974 tarihinde Yunanistan’da bir askeri cunta rejimi vardı. Kıbrıs’ta bir darbe yaptılar. Türkiye eğer garantörlük hakkını kullanıp, görevini yapıp, askerleri ile halkın imdadına yetişmeseydi, Kıbrıs’ta tek bir Türk kalmayacaktı. Ben, o gece Bakanlar Kurlunu topladım daha doğrusu Bakanlar Kurulu toplantısını açtım. Arkasında Başbakanlık Binası’nda Milli Güvenlik Kurulu toplantısına gittim rahmetli Cumhurbaşkanı Korutürk’ün başkanlığında orada durumu görüştük ve Türkiye garantörlük hakkını kullanarak Kıbrıs’a askeri müdahale yapmaya karar verdik. O tavsiye kararını ben, hükümete Bakanlar Kurulu’na getirdim aynı gece ve orada Bakanlar Kurulu olarak karar verdik. Ne Erbakan tek başına karar verdi ne de ben tek başıma karar verdim” diye konuştu.
ECEVİT, HAREKAT ZAMANI LONDRA’DA MIYDI?
Harekat zamanı İngiltere’de olduğu idrarının gerçek olmadığını vurgulayan Ecevit, “Bakanlar kurulu toplantısını açtığımda oy birliğiyle askeri müdahale kararı alınmasaydı, Genel Kurmay’a ve silahlı kuvvetlerimize gerekli talimatlar verilmemiş olsaydı 20 Temmuz’a Barış Harekatı yetişemezdi. Londra’ya ayın 19’unda gittim şimdi o da garantör devlet, uluslararası antlaşmalara göre önceden danışmamız gerekiyor. İngiltere’nin bizimle beraber hareket edeceğine pek ihtimal vermiyordum ama usulen bu kuralı da yerine getirmemiz gerekiyordu” ifadelerini kullandı.
AMERİKA, HAREKAT ZAMANI ANKARA'YA GELMEK İSTEDİ
İngiltere’ye görüşmelere gittiğinde Milli Selamet Partisi’nin o dönemki İçişleri Bakanı Oğuz Asiltürk’ün de yanında olduğunu ifade eden Ecevit, “Ortağımız Milli Selamet Partisi’nden o zamanki İçişleri Bakanı Sayın Oğuz Asiltürk’ü de yanıma aldım beraber gittik. O gece İngiliz Hükümetiyle sabahın erken saatlerine kadar süren bir toplantı yaptık. Onları bizimle beraber müdahaleye ikna edemedim, fazla da uğraşmadım. Ondan sonra Amerikan Dışişleri Bakanı Yardımcısı geldi. Kararlılığımızı anladı cin gibi bir adamdı. O da bizi caydırmaya çalıştı. ‘İşte ben Atina’ya gideyim de onları yola getireyim’ falan dedi. ‘Gidersen git’ dedik. '20 Temmuz Cumartesi sabahı Ben Ankara’ya gelirim' dedi. Biz de 20 Temmuz için askeri harekat kararını vermişiz. O sırada Ankara’da Amerikan Dışişleri Bakanı Yardımcısı bulunsa biraz garip olurdu. O yüzden ‘20’isnde değil 19 gecesini geçirme’ dedim. ‘Niye’ dedi. ‘20’sinde Meclis toplanacak sen o sırada Ankara’da olursan biraz ayıp olur, herkes türlü ihtimalleri aklına getirir’ dedim. Fakat sabaha karşı geldi. Birkaç saat Bakanlar Kurlu’nda oturduk tartıştık Atina’dan hiçbir haber getiremedi. Getirmesi mümkün de değildi zaten. Kimin idaresinin geçerli olduğu bilinmeyen karmakarışık bir ortam” sözlerini kaydetti.
“AMERİKA TÜRKİYE’NİN KIBRIS’TA ELİNİ KOLUNU BAĞLADI”
Amerika ile arasında geçen diyaloglara değinene Ecevit şu sözleri kullandı:
“Yani siz harekata kararlı mısınız dedi. ‘Evet kararlıyız’ dedim. ‘Şimdiye kadar Amerika, Türkiye’nin Kıbrıs’ta elini kolunu bağladı ama işte sonucu görüyorsunuz. Siz belki aynı hataları tekrar edebilirsiniz ama biz aynı hataları tekrar etmeyeceğiz’ dedim. Adam şaşırdı, ‘Ne zaman başlayacak harekât?’ dedi. Ben, 'Şu sıralarda başlamış olmalı' dedim. ‘Siz şimdi uçakları da kaldırtmasınız hemen havalimanına gideyim’ dedi Ben de ‘İyi olur’ diyerek cevap verdim.”
