Antalya Deniz Biyolojisi Müzesi’ndeki 500’e yakın deniz canlısı örneğinden oluşan bilimsel koleksiyonun 3 gün içinde tahliye edilmesi için 1 Nisan’da tahliye yazısı gönderen Büyükşehir Belediyesi yetkililerinin amacı belli oldu. 2014 yılından bu yana kent halkına hizmet veren ve deniz-okuryazarlığının geliştirilmesine önemli katlılar sağlayan müzedeki gerçek deniz canlısı örneklerinin yerine 150 tane plastik balık maketi sipariş edildiği ortaya çıktı. Üç boyutlu yazıcı ile üretilecek plastik balıkların sadece boyanması için 200 bin TL’ye güzel sanatlar çıkışlı öğrencilerle anlaşıldığı öne sürüldü. Müzede sergilenmek istenen plastik balık maketlerinin gerçek maliyetinin ne olacağı ise henüz açıklanmadı.
MÜZEDE 500'E YAKIN DENİZ CANLISI YER ALIYOR
Antalya Büyükşehir Belediyesi bünyesinde 2014 yılında hizmete giren Deniz Biyolojisi Müzesi, alanında Türkiye’nin ilklerinden sayılıyor. Dr. Elif Özgür’ün Antalya Körfezi’nde yaptığı bilimsel çalışmalara dayalı doktora tezi örneklerinden oluşan 500’e yakın deniz canlısı örneğinden oluşan koleksiyon, 2013 yılında başlayan çalışmayla 6 ayda müze materyali haline getirilerek toplumun hizmetine sunuldu. Yılların emeği olan kişisel koleksiyonunu büyükşehir belediyesine bağışlayan Özgür, aradan geçen 10 yılda on binlerce ziyaretçiyi ağırlayan müzede deniz okuryazarlığının gelişmesine önemli katkılar sağladı.
DENİZE BİLİMSEL BAKIŞ İÇİN ÜNİVERSİTE’DEN BELEDİYEYE ATANDI
Bugün istilacı türler başta olmak üzere deniz anaları ve insan kaynaklı ekolojik baskılar gibi sorunlarla boğuşan Antalya Körfezi’nin Denizel Ekosistemi üzerine özgün bir çalışma yürüten Dr. Elif Özgür, 2013 yılında görev yaptığı Akdeniz Üniversitesi’nden nakil yoluyla Antalya Büyükşehir Belediyesi’ne atandı. Antalya’nın dünyanın sayılı turistik sahillerine sahip olması, Akdeniz ekosisteminin korunmasını da zorunlu kılıyordu ve dönemin belediye yönetimi deniz biyolojisi ve ekolojisi konusunda ulusal ve uluslararası yayınlarda 50 civarında bilimsel makalesi bulunan, 8 kitap bölümü yazarı olan Dr. Elif Özgür’ü bu amaçla kadrosuna dâhil etti.
AKDENİZ FOKU DUMAN’IN ÖLÜMÜ, MÜZE FİKRİNİ DOĞURDU
Mayıs 2013’te başından vurularak Gazipaşa sahillerinde öldürülen Duman adlı Akdeniz Fokunun nekropsisi yapıldığı sırada, türün iskeletinin bilim dünyasına ve deniz okuryazarlığına katkıda bulunması amacıyla bir deniz biyolojisi müzesi kurulması fikri ortaya çıkınca Dr. Elif Özgür bu öneriye sıcak bakılmasıyla kişisel koleksiyonunu kamu yararına kullanılması koşuluyla Antalya Büyükşehir Belediyesi’ne bağışladı. Böylece tarihi Kaleiçi Yat Limanı’ndaki eski PTT binası Türkiye’nin ilk Deniz Biyoloji Müzesi olarak 14 Ocak 2014 tarihinde açılarak toplumun hizmetine sunuldu.
MÜZEDEN UZAKLAŞTIRILDI, 3 YILDA 5 AYRI YERDE GÖREVLENDİRİLDİ
Kurucusu olduğu müzede çok sayıda toplum yararına projeye imza atan Dr. Elif Özgür, 2019 yılında başka bir birimde görevlendirildi. Bu arada müzedeki türlerin bakımlarının yapıldığı, yeni türlerin sergilenmeye hazırlandığı laboratuvar da kapatıldı. Müzeye ise konuyla hiç ilgisi olmayan personel atanarak koleksiyon uzman denetimi ve gözetiminden mahrum bırakıldı. Koleksiyondan uzak kaldığı dönemde, türlerin yanlış etiketlenmesinden bakımının yapılmamasına kadar birçok konuda eksikleri yazılı olarak idarecilere bildiren ve çözüm üretilmesini talep eden Özgür’ün bu başvuruları dikkate alınmadı. Son 3 yılda aralarında hayvanat bahçesinin de olduğu 5 ayrı birimde görevlendirilen Dr. Elif Özgür, uzmanlığı olan konuda işini yapamaz hale getirilirken 2023 yılında yargı kararıyla kurucusu olduğu müzeye geri döndü. Ancak kurumdaki sistematik mobing sona ermedi. Bütün bu baskıların nedeninin ise kurum içindeki kişisel çatışmalar ve çıkar ilişkileri olduğu iddia ediliyor.
1 NİSAN SABAHI ‘MÜZEYİ ÜÇ GÜN İÇİNDE BOŞALTIN’ YAZISI
Müzeden bir kez daha uzaklaştırılan Dr. Elif Özgür, yerel seçimlerin sabahında 1 Nisan 2024 tarihinde aldığı bir tebligatla müzede sergilenen koleksiyonunun 3 gün içinde tahliye edilmesi talimatıyla karşı karşıya kaldı. Birimin bağlı olduğu Tarımsal Hizmetler Daire Başkanlığı’nın yazdığı tahliye yazısında, 500’e yakın deniz canlısı örneğinden oluşan koleksiyonun 3 gün içinde tahliye edilmemesi durumunda belediye tarafından ‘uygun’ bir yere taşınacağı bildirildi. Yargıya taşınan bu karar hakkında Antalya İdare Mahkemesi iki gün içinde yürütmeyi durdurma kararı verdi. Belediyenin istinaf başvurusu ise Konya Bölge İdare Mahkemesi tarafından reddedildi.
BELEDİYE YETKİLİLERİNDEN KOLEKSİYONU KARALAMA KAMPANYASI
Ancak yargı süreci devam ederken Büyükşehir Belediyesi yöneticilerinin, 10 yıldır topluma hizmet eden koleksiyonu kötüleyen içerikte haberler üretilmesine aracılık etmeleri dikkat çekti. Çocukların müzede sergilenen deniz canlılarından korktuğunu ve bazı türlerin travmalara neden olabileceği iddiasıyla dolaşıma sokulan haberlerde, Dr. Elif Özgür’ün Antalya Körfezi’nde yaptığı bilimsel çalışmalar da ‘müze kurmak için canlılar avlanmış’ gibi yansıtılması dikkat çekti. Söz konusu haberin video kaydında ise merkezin bağlı olduğu birimin idarecilerinin “ölü balık müzesi” ve “ihaleye çıkalım” sözleri duyuluyor.
GERÇEĞİNİ SOKAĞA ATIP YERİNE PLASTİK BALIK KOYACAKLAR
Türkiye’de sınırlı sayıda bulunan ve toplumun kendi coğrafyasını ve türleri tanımasına olanak sağlayan doğa tarihi-bilim müzeleri kategorisinde yer alan Antalya Deniz Biyolojisi Müzesi’nde sergilenen türlerin bu kadar kötülenmesinin nedeni ortaya çıktı. Gerçek deniz canlısı örneklerini sokağa atmak isteyen belediye idarecileri, bunun yerine plastikten yapılmış 3 boyutlu balık maketleri sipariş ettiği öğrenildi.
150 ADET PLASTİK BALIĞIN BOYANMASI İÇİN 200 BİN TL’YE ANLAŞMIŞLAR
İddiaya göre özel bir sanat galerisi ile anlaşan belediye yetkilileri, müzede sergilenmek üzere 150 adet balık yapılmasını istedi. Üç boyutlu yazıcıdan alınan bir levrek örneği deneme amacıyla boyanarak idarecilerin beğenisine sunuldu. Edindiğimiz bilgilere göre güzel sanatlar çıkışlı öğrencilere de bu türlerin boyanması için 200 bin TL’ye anlaşıldı. Ancak sipariş edilen 3 boyutlu plastik balık ve diğer deniz canlılarının baskı ve diğer maliyetlerin ne kadar olacağını kent kamuoyu yetkililerin yapacağı açıklamadan öğrenebilecek.
PROF. DR. ALİ DEMİRSOY MÜZENİN YAŞATILMASI ÇAĞRISINDA BULUNDU
Bu tür koleksiyonlar toplumun ve özellikle öğrencilerin doğa okur-yazarlığını geliştirebilmesinde önemli katkılar sağlıyor. Bu merkez aynı zamanda Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın askeri personeline de denizel türler hakkında eğitim veriyordu. Geçtiğimiz hafta yeni adı ‘Antalya Deniz Bilimleri Eğitim ve Araştırma Merkezi’ olan müzeyi ziyaret eden Prof. Dr. Ali Demirsoy, koleksiyonun ve türlerin iyi durumda olduğunu belirterek müzenin geliştirilmesi çağrısında bulunmuştu. Dünyadaki benzer müzelerden de örnekler veren Demirsoy, türlerin renklerinin solmasının da doğal bir durum olduğunun altını çizerek, “Müzedeki deniz canlılarının renklerinin yitirilmesi doğaldır. Berlin, Paris, Hamburg, Münih ve Londra müzelerinde aynı şekilde renklerinin solduğu görülecektir. Müzedeki örnekler bakımlı görünmektedirler. Böyle bir müzede mulaj şeklinde sunum yapılması doğru olmayacaktır. Müzenin devamlılığını sağlanması ve zaman içinde geliştirilmesi aynı zamanda Akdeniz’in yaşamı ile bize önemli ipuçları verecektir” görüşünü dile getirmişti.
YEREL YÖNETİMLERDEKİ LİYAKAT DÜŞMANLIĞI KAMU ZARARI NEDENİ
Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin daha önce açmış olduğu birçok müze ve galeri çeşitli bahanelerle kapatıldı. Bunlar arasında Fikret Otyam Sanat Galerisi, Soba Müzesi, Behlül Dal Sinema Müzesi de bulunuyor. Bülent Ecevit Kültür Merkezi ise önce kapatıldı, ardından onarım karşılığı bir kısmı kafe-restoran yapılarak ticari bir alana dönüştürüldü. Antalya’nın kültür-sanat ve bilime dönük yüzünü simgeleyen ve kent hafızasında önemli bir yer tutan bu tür mekânların geliştirilmesi yerine her dönem gelen idarecilerin kişisel keyfiyetine göre kapatılması, büyük bir kamu zararına da yol açıyor. Antalya Deniz Biyolojisi Müzesi’nin idarecilerin keyfi ve husumetle alınan kararıyla tahliye edilerek yerine plastik örneklerin konulması fikri, yerel yönetimlerdeki uzman ve liyakat düşmanlığını da gözler önüne seriyor. Kurumun kendi bünyesinde istihdam edilen uzmanlar işini yapamaz hale getirilirken, büyük bütçeler harcanarak dışarıdan hizmet ya da mal alımı yoluna gidilmesi de kamu zararının bir başka yanı. Kamuda tasarruf tedbirlerinin konuşulduğu, yatırımlar için idarenin borçlanma yetkisi istediği bir dönemde Antalya Büyükşehir Belediyesi yetkililerinin 200 bin TL’ye plastik balık boyatmak için çaba harcaması kurumdaki işleyişi ortaya koyuyor.
